PODSTAWA
PROGRAMOWA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO DLA PRZEDSZKOLI, ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH
W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH ORAZ INNYCH FORM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO
Podstawa
programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania rozwoju i
edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola, oddziały
przedszkolne w szkołach podstawowych oraz inne formy wychowania przedszkolnego
w równej mierze pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Zapewniają
dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych,
przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych.
Celem wychowania
przedszkolnego jest:
1) wspomaganie
dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych
potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;
2) budowanie
systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w
tym, co jest dobre, a co złe;
3) kształtowanie
u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w
nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i
porażek;
4) rozwijanie
umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z
dziećmi i dorosłymi;
5) stwarzanie
warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o
zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;
6) troska
o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w
zabawach i grach sportowych;
7) budowanie
dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz
rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla
innych;
8) wprowadzenie
dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się
poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;
9) kształtowanie
u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i
wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;
10) zapewnienie
dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości,
aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i
umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.
Cele te są
realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej przedszkola. W
każdym z obszarów podane są umiejętności i wiadomości, którymi powinny
wykazywać się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego.
Aby osiągnąć
cele wychowania przedszkolnego, należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić
dzieci w następujących obszarach:
1. Kształtowanie
umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi,
zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) obdarza
uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują; grzecznie
zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy;
2) przestrzega
reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w
zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych;
3) w
miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać
skutki swoich zachowań;
4) wie,
że nie należy chwalić się bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które
wychowują się w trudniejszych warunkach, a także, że nie należy wyszydzać i
szykanować innych;
5) umie
się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania; wie, komu
można podawać takie informacje.
2. Kształtowanie
czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie
dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) umie
poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby;
2) właściwie
zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu i sprząta po sobie;
3) samodzielnie
korzysta z toalety;
4) samodzielnie
ubiera się i rozbiera, dba o osobiste rzeczy i nie naraża ich na zgubienie lub
kradzież;
5) utrzymuje
porządek w swoim otoczeniu.
3. Wspomaganie
rozwoju mowy dzieci.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) zwraca
się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem
artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;
2) mówi
płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji;
3) uważnie
słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi o ważnych
sprawach;
4) w
zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.
4. Wspieranie
dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i
rozumieniu siebie i swojego otoczenia.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) przewiduje,
w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na
przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych i obserwowanych zmianach);
2) grupuje
obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje) i formułuje uogólnienia typu: to do
tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne;
3) stara
się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć.
5. Wychowanie zdrowotne i
kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) dba
o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia;
2) dostrzega
związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu, np. wie, że
przyjmowanie lekarstw i zastrzyki są konieczne;
3) jest
sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest
dzieckiem mniej sprawnym ruchowo;
4) uczestniczy
w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na
boisku, w sali gimnastycznej.
6. Wdrażanie
dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wie,
jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc,
umie o nią poprosić;
2) orientuje
się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków
transportu;
3) zna
zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich;
4) wie,
że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np.
środków czystości);
5) próbuje
samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu;
ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.
7. Wychowanie
przez sztukę - dziecko widzem i aktorem.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wie,
jak należy się zachować na uroczystościach, np. na koncercie, festynie,
przedstawieniu, w teatrze, w kinie;
2) odgrywa
role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem i ruchem;
umie posługiwać się rekwizytami (np. maską).
8. Wychowanie
przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy i taniec.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) śpiewa
piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie
uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach i muzykowaniu;
2) dostrzega
zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża je,
pląsając lub tańcząc;
3) tworzy
muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych przedmiotów), a
także improwizuje ją ruchem;
4) w
skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej.
9. Wychowanie
przez sztukę - różne formy plastyczne.
Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające
naukę w szkole podstawowej:
1) przejawia,
w miarę swoich możliwości, zainteresowanie wybranymi zabytkami i dziełami
sztuki oraz tradycjami i obrzędami ludowymi ze swojego regionu;
2) umie
wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu elementarnych
środków wyrazu (takich jak kształt i barwa) w postaci prostych kompozycji i
form konstrukcyjnych;
3) wykazuje
zainteresowanie malarstwem, rzeźbą i architekturą (także architekturą zieleni i
architekturą wnętrz).
10. Wspomaganie rozwoju
umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań
technicznych.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wznosi
konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych materiałów (np.
przyrodniczych), ma poczucie sprawstwa ("potrafię to zrobić") i
odczuwa radość z wykonanej pracy;
2) używa
właściwie prostych narzędzi podczas majsterkowania;
3) interesuje
się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie domowym), próbuje
rozumieć, jak one działają, i zachowuje ostrożność przy korzystaniu z nich.
11. Pomaganie dzieciom w
rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) rozpoznaje
i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla poszczególnych pór roku;
podejmuje rozsądne decyzje i nie naraża się na niebezpieczeństwo wynikające z
pogody, np. nie stoi pod drzewem w czasie burzy, nie zdejmuje czapki w mroźną
pogodę;
2) wie,
o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i w telewizji, np. że będzie
padał deszcz, śnieg, wiał wiatr; stosuje się do podawanych informacji w miarę
swoich możliwości.
12. Wychowanie dla poszanowania
roślin i zwierząt.
Dziecko kończące
przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wymienia
rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych, np. na polu,
na łące, w lesie;
2) wie,
jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt (przestrzeń życiowa,
bezpieczeństwo, pokarm) i wzrostu roślin (światło, temperatura, wilgotność);
3) potrafi
wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych porach roku;
wie, w jaki sposób człowiek może je chronić i pomóc im, np. przetrwać zimę.
13. Wspomaganie rozwoju
intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną. Dziecko kończące
przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) liczy
obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego;
2) wyznacza
wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem na palcach lub na
innych zbiorach zastępczych;
3) ustala
równoliczność dwóch zbiorów, a także posługuje się liczebnikami porządkowymi;
4) rozróżnia
stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do
własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów;
5) wie,
na czym polega pomiar długości, i zna proste sposoby mierzenia: krokami, stopa
za stopą;
6) zna
stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku.
14. Kształtowanie
gotowości do nauki czytania i pisania.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) potrafi
określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu:
narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając od lewej
strony kartki;
2) potrafi
uważnie patrzeć (organizuje pole spostrzeżeniowe), aby rozpoznać i zapamiętać
to, co jest przedstawione na obrazkach;
3) dysponuje
sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania,
wycinania i nauki pisania;
4) interesuje
się czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania;
5) słucha
np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;
6) układa
krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby; wyodrębnia
głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;
7) rozumie
sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często
stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.
15. Wychowanie
rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.
Dziecko kończące przedszkole i
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) wymienia
imiona i nazwiska osób bliskich, wie, gdzie pracują, czym się zajmują;
2) zna
nazwę miejscowości, w której mieszka, zna ważniejsze instytucje i orientuje się
w rolach społecznych pełnionych przez ważne osoby, np. policjanta, strażaka;
3) wie,
jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a stolicą Polski jest Warszawa;
4) nazywa
godło i flagę państwową, zna polski hymn i wie, że Polska należy do Unii
Europejskiej;
5) wie,
że wszyscy ludzie mają równe prawa.
Zalecane warunki
i sposób realizacji.
W trosce o
prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania i kształcenia dzieci w
wieku przedszkolnym zaleca się następujące proporcje zagospodarowania czasu
przebywania w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym:
1) co
najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci
bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela);
2) co
najmniej jedną piątą czasu (w przypadku młodszych dzieci - jedną czwartą
czasu), dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp.
(organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze,
prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itd.);
3) najwyżej
jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne, realizowane według
wybranego programu wychowania przedszkolnego;
4) pozostały
czas - dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować (w tej puli
czasu mieszczą się jednak czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne i
inne).
Zadaniem
nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu
poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji.
Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie I
szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia
nauki w szkole (diagnoza przedszkolna). Celem takiej analizy jest zgromadzenie
informacji, które mogą pomóc:
1) rodzicom
w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki w szkole
podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio do potrzeb,
wspomagać;
2) nauczycielowi
przedszkola przy opracowaniu indywidualnego programu wspomagania i korygowania
rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku poprzedzającym rozpoczęcie
nauki w szkole podstawowej;
3) pracownikom
poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie skierowane dziecko, w
razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi.
W wielu
obszarach wychowania przedszkolnego występują treści edukacji zdrowotnej. Ze
względu na dobro dzieci, należy zadbać o kształtowanie ich świadomości
zdrowotnej oraz nawyków dbania o własne zdrowie w codziennych sytuacjach w
przedszkolu i w domu, współpracując w tym zakresie z rodzicami.
W trosce o
jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele:
1) systematycznie
informują rodziców o zadaniach wychowawczych i kształcących realizowanych w
przedszkolu; zapoznają rodziców z podstawą programową wychowania przedszkolnego
i włączają ich do kształtowania u dziecka określonych tam wiadomości i
umiejętności;
2) informują
rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci, a także włączają ich do wspierania
osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia trudności, na jakie natrafiają;
3) zachęcają
rodziców do współdecydowania w sprawach przedszkola, np. wspólnie organizują
wydarzenia, w których biorą udział dzieci.
W celu
właściwego przygotowania dzieci do podjęcia nauki w szkole podstawowej,
nauczyciele powinni znać podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół
podstawowych w zakresie I etapu edukacyjnego, a zwłaszcza klasy I szkoły
podstawowej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz